36 haftalık hamile hasta, hafif ama sık sık kasılmalar yaşıyordu. Bu küçük göl kenarı kasabasının acil servisine gelmişti çünkü bölgede yeniydi ve bir doktoru yoktu. Normalde, doktor Caitlin Gustafson doğumun başlayıp başlamadığını anlamak için pelvik muayeneye başlardı. Ancak bu sefer hastane avukatlarını aradı.
Anne adayı Aleah sadece 13 yaşındaydı. Ve neredeyse tüm reşit olmayanların sağlık hizmetleri için ebeveyn izni gerektiren yeni bir Idaho yasası uyarınca, Gustafson kızı getiren büyük halası olduğu için onu tedavi ettiği için dava edilebilirdi.
Sonrasında, bir arabada yaşayan Aleah’ın annesine ve kızın yasal vasisi olan büyükannesine ulaşmaya çalışırken iki saatten fazla telaşlı anlar yaşandı. Büyükanne sonunda muayene için sözlü onay verdi — uyuşturucu suçlamalarıyla tutuklu bulunduğu Boise bölgesindeki hapishaneden.
“Çıldırıyordum,” dedi Aleah’ı günler önce evine alan akrabası Anna Karren. Ya hastane doğru kişiye ulaşamazsa? “Vasilik belgelerini istiyorlar ve bende yok.”
Bu sinir bozucu sahne, doktorların, terapistlerin, ergen savunucularının, okul yetkililerinin ve bazı kolluk kuvvetleri yetkililerinin yanlış yönlendirilmiş ve tehlikeli olarak nitelendirdiği, zaten ülkenin en katı kürtaj yasaklarından birine sahip bir eyalette doktorları tedirgin eden bir başka sağlık hizmeti düzenleme girişiminin sonuçlarını yansıtıyordu.
Eleştirmenler, aynı zamanda ebeveynlere reşit olmayanların sağlık kayıtlarına erişim hakkı tanıyan ve sağlayıcıların ve ergen savunucularının çok önemli olduğunu söylediği gizliliği ortadan kaldıran yasanın, ebeveynlerin her zaman mevcut veya güvenilir olmadığı gerçeğini göz ardı ettiğini söylüyor. Uygulamaya konulmasından üç ay sonra, yasanın ergenlerin danışmanlık hizmetlerine erişimini engellediğini, cinsel saldırı vakalarında kanıt toplanmasını sınırladığını ve okulların sıyrıkları buz torbaları ve yara bantlarıyla tedavi etmek için ebeveyn izni istemesine neden olduğunu ileri sürüyorlar.
“Gençler için, özellikle de ebeveynlerinin istismarının kurbanı olanlar için korkunç sonuçları olan korkunç bir yasa oldu. İstismarcılarının konuştukları şeylere erişebileceği korkusuyla terapiye katılmak istemeyen gençler gördüm,” dedi çekincelerine rağmen yasaya oy veren bir gençlik örgütü yöneticisi olan eyalet temsilcisi Marco Erickson (R) bir e-postada. “Meslektaşlarımı uyarmaya çalıştım… ama sahada işlerin nasıl yürüdüğünü anlamayan bir grup arasında tek bir Cumhuriyetçi sesti benimkisi.”
Acil tedaviye izin veren yasanın savunucuları, ergenlerin ebeveynleri önce bilgilendirilmedikçe doktorlar, danışmanlar ve diğer yetişkinlerle doğum kontrolü ve cinsiyet kimliği gibi konuları tartışmalarını önlemek için makul bir adım olduğunu söylüyor.
Bu tür mevzuat, kitap yasakları ve okul müfredatı kısıtlamaları için baskı yapan ebeveyn hakları hareketinde başka bir cephedir. Yasa, ABD Yüksek Mahkemesi’nde birkaç zafer kazanan ve cinsiyet onaylayıcı okul danışmanlığını yanlış giden gençlik sağlık hizmetine bir örnek olarak gösteren muhafazakâr Hristiyan grup Alliance Defending Freedom tarafından desteklendi. Grup, Idaho da dahil olmak üzere yedi eyaletin artık sağlık hizmeti kararlarında ebeveyn haklarını “tam olarak” koruduğunu söylüyor.
Birçok eyalet reşit olmayanların özerkliğini sınırlıyor ve genellikle sadece ebeveyn katılımı olmadan doğum kontrolü edinmelerine veya cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, ruh sağlığı sorunları ve madde bağımlılığı için tedavi görmelerine izin veriyor. Bu, ebeveyn hakları savunucuları için hala çok izin verici.
Federal temyiz mahkemesi yakın zamanda, Texas’taki bir ebeveyn onayı gerektiren yasanın, on yıllardır reşit olmayanlara gizli olarak doğum kontrolü sağlayan federal olarak finanse edilen Title X kliniklerine uygulandığına hükmetti. Kongre Araştırma Servisi’nin “potansiyel olarak geniş etkileri” olduğunu söylediği bu karar, kızlarını evlilik öncesi cinsel ilişkiden uzak duracak şekilde yetiştiren ve federal programın Texas Aile Yasası kapsamındaki haklarını ihlal ettiğini savunan Amarillo’lu bir babanın açtığı davada verildi.
“Çocukların araba kullanmasına, dövme yaptırmasına, içki içmesine izin vermiyoruz, ama hayatlarının geri kalanını etkileyecek tıbbi kararlar vermelerine ebeveynleri olmadan izin mi vereceğiz?” dedi Idaho yasa tasarısının sponsoru Temsilci Barbara Ehardt (R). “Sahip olabileceğimiz en güvenilir bağ, bir çocuk ile ebeveyni arasındaki bağdır ve araya giren herkes başka herkes… Bunun durması gerekiyor.”
Ehardt’a göre, yasanın cinsel saldırı muayenelerini engelleyeceğine dair korkular yasanın “saçma” bir şekilde yanlış yorumlanmasıdır. Idaho Başsavcısı Raúl R. Labrador (R), eleştirmenleri yasanın aşırı yorumlarıyla “gereksiz çekişme ve çatışma yaratmaya çalışmakla” suçladı, Idaho Education News bildirdi.
Sağlayıcıların avukatları buna katılmıyor ve yasanın geniş dilinin, antrenörler veya öğretmenler tarafından verilen temel sağlık hizmetleri de dahil olmak üzere hukuki işlemlere kapı açtığını söylüyor. Boise’li avukat Kim Stanger, doktorlara ve hastanelere şu tavsiyede bulunduğunu söyledi: “Ebeveyn izni almak istediğinizi varsayın.”
Aleah’ın Ağustos ayındaki o öğleden sonra yaşadığı kasılmalar yalancı alarm çıktı. Günler sonra kontrol için gittiğinde, hastane personeli yine hapisteki büyükannesinden izin istemek zorunda kaldı. Bir sonraki randevusuna kadar, büyükannesi Karren’a kızın sağlık hizmetleri hakkında karar verme yetkisi veren bir vekâletname imzalamıştı — “ve bebek için de,” diye yazmıştı.
Bu ekstra kelimeler gereksizdi. Yeni yasanın garip yönlerinden biri, Aleah kendi bakımı için onay veremezken, bebeği için onay verebilecek ebeveyn olmasıydı.
Aleah, bir tehditle karşılaşana kadar üç saat güneyde bir halasıyla yaşıyordu. İşte o zaman bir kayak merkezinde inşaat işçisi olan Karren panik içinde bir telefon aldı. Aleah’ın büyükannesi — kendi kız kardeşi — ile bir süredir iletişim halinde değildi. Yine de tereddüt etmedi.
“Onu ben alacağım dedim,” diye anlattı Karren. “Gidip onu alacağım, buraya getireceğim ve bu durumla ilgileneceğim ve vasi olacağım.”
Birçok bebek partisi gibi, 13 yaşındaki Aleah’ınki de krema girdapları olan bir tabaka pasta içeriyordu.
Yaşı nedeniyle sadece ilk adıyla anılan Aleah, tüm hayatı boyunca oradan oraya taşınmıştı. Bu, altı kardeşinden ayrı olarak koruyucu bakımda ve yarı yolda evde geçirilen dönemleri de içeriyordu. Annesiyle sadece birkaç yıl önce kısa bir süre yaşamıştı. Babası ise uzun zamandır yoktu.
Bebeğinin ergen babasına gelince, o şimdi çocuk ıslahevindeydi. İkili doğum kontrolünü düşünmemişlerdi, Aleah bunu kabul etti ve zaten başka bir eyalete seyahat gerektireceği için hiç kürtajı düşünmemişti.
